Wykorzystanie oka jako „okna” na mózg
Pacjenci chorujący na cukrzycę typu 2 (T2D) są narażeni na większe ryzyko łagodnych zaburzeń poznawczych, czyli stanu, w którym mogą doświadczać zauważalnych problemów z pamięcią i myśleniem. Chociaż łagodne zaburzenia poznawcze same w sobie nie stanowią poważnej choroby, mogą być wczesną oznaką rozwoju demencji. Dlatego tak ważne jest, aby pacjenci z T2D byli skutecznie diagnozowani w kierunku tego schorzenia. Jak twierdzi profesor medycyny i endokrynologii Rafael Simó ze Szpitala Uniwersyteckiego Vall d'Hebron(odnośnik otworzy się w nowym oknie), badania przesiewowe powinny rozpocząć się od oczu. „Ponieważ pod względem ontogenicznym siatkówka jest tkanką pochodzącą z mózgu, jej ocena może służyć jako łatwo dostępna i nieinwazyjna metoda badania patologii mózgu”, mówi. Dzięki wsparciu finansowanego ze środków UE projektu RECOGNISED(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Simó pracuje nad sposobem wykorzystania oka jako „okna na mózg”. „Naszym zamiarem jest przekształcenie badania siatkówki w narzędzie umożliwiające identyfikację pacjentów z T2D, którzy są bardziej narażeni na ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych lub demencję”, dodaje.
Użyteczna metoda oceny łagodnych zaburzeń poznawczych u osób z cukrzycą typu 2
Wykorzystując mikroperymetrię i przenośny elektroretinograf, naukowcy zebrali i przeanalizowali dane z badań wzroku wykonanych na ponad 300 pacjentach cierpiących na T2D. Dzięki temu odkryli oni, że podejście to – stosowane w połączeniu z prostymi zmiennymi klinicznymi – stanowi użyteczną metodę rozpoznawania łagodnych zaburzeń poznawczych u pacjentów z T2D. „Ponieważ na zastosowane parametry nie ma wpływu ani nastrój, ani stany depresyjne pacjenta, wydaje się, że strategia ta może przyczynić się do optymalizacji badań przesiewowych w kierunku łagodnych zaburzeń poznawczych w tej konkretnej populacji”, wyjaśnia Simó. Zespół projektu zdołał również wykazać, że funkcja wzrokowo-przestrzenna jest pierwszym i najbardziej dotkniętym obszarem u pacjentów z T2D, u których występują łagodne zaburzenia poznawcze. Co ważne, zaburzenie to było niezależnie związane z czułością siatkówki i fiksacją wzroku – dwoma parametrami ocenianymi za pomocą mikroperymetrii.
Jeszcze więcej przydatnej wiedzy z zebranych danych
Po przeprowadzeniu wielu badań siatkówki i mózgu zespół projektu RECOGNISED zgromadził ogromną ilość danych. Chociaż na ich podstawie udało się poczynić szereg ważnych ustaleń, w celu pełnego wykorzystania ich potencjału naukowcy nawiązali współpracę z innymi inicjatywami badawczymi. Zamierzają również wykorzystać postępy w dziedzinie sztucznej inteligencji, aby pomóc w dalszej analizie zebranych danych. „Przygotowaliśmy grunt pod opracowanie praktycznych narzędzi, które będzie można łatwo wykorzystać w ramach systemów opieki zdrowotnej z myślą o identyfikacji pacjentów z T2D, u których występują łagodne zaburzenia poznawcze”, podsumowuje Simó. „Będzie to miało istotny wpływ na leczenie cukrzycy i pomoże zmniejszyć związane z nią obciążenie ekonomiczne”. Uczestnicy projektu pracują obecnie nad szeregiem artykułów, które zostaną opublikowane w renomowanych czasopismach naukowych i medycznych. Co więcej, wszystkie ośrodki kliniczne zaangażowane w projekt zobowiązały się do przedłużenia okresu badań kontrolnych pacjentów z 30 do 54 miesięcy – co z pewnością zaowocuje jeszcze dokładniejszą wiedzą na temat tego, jak medycyna może wykorzystać oko w roli okna prowadzącego do mózgu.
Słowa kluczowe
RECOGNISED, mózg, badanie wzroku, cukrzyca typu 2, cukrzyca, łagodne zaburzenia poznawcze, demencja, medycyna, siatkówka, mikroperymetria, sztuczna inteligencja, elektroretinograf
